De invloed van de Romeinse bezetting op deze regio is nog duidelijk is te herleiden.
De Romeinen implementeren de infrastructuur, cultuur maar ook natuur die nu nog kenmerkend is voor deze streek en stedelijke indeling. Verhalen over innovatie en verfijnde cultuur informeren een verhaal dat de Romeinen als verheven beschrijven, terwijl de lokale bevolking en landschap flink hebben geleden onder de bezetting. Een groot deel van de inwoners werd vermoord door de Romeinse krijgsmacht en delen van het landschap werden getransformeerd tot graanschuur om datzelfde leger te voeden.
De Romeinen brachten veel planten mee die op hun eigen wijze koloniseerden, impact hadden op de lokale biodiversiteit, integreerden en onderdeel werden van de lokale cultuur. Op veel plekken worden momenteel hoogstambomen herintroduceerd als een niet te missen onderdeel van het Limburgse cultuurlandschap dat biodiversiteit bevordert. De vruchten zoals appels, pruimen en kersen zijn tevens onderdeel van de lokale keuken en vele streekgerechten.
In april 2025 start het tweede deel van dit project met een focus op de Romeinse bezetting tussen 47 en 400 na Chr. Als platform voor uitwisseling en dialoog zoekt het project, door middel van workshops en lezingen door kunstenaars en experts, professionals en publiek op.
Lezingen
Zaterdag 5 april 14:00 inloop, lezing 14:30 - 16:00
Museum Het Nieuwe Domein, Kapittelstraat 6, Sittard
De Foodarcheoloog Jeroen Van Vaerenbergh en kunstenaar/curator Eline Kersten nemen in hun lezing een plantaardig perspectief om een genuanceerd beeld te schetsen van de Romeinse bezetting. Van Vaerenbergh haalt inspiratie uit samenwerkingen met kunstenaars en Kersten werkt graag samen met wetenschappers. Na de twee korte lezingen gaan zij met elkaar en het publiek in gesprek.
Publiekshistoricus Michel Lemaire modereert de lezing en het gesprek tussen Kersten en Van Vaerenbergh. Lemaire schreef zijn masterscriptie met een kritische blik over het positivistische narratief waarmee de geschiedenis van de Romeinse bezetting wordt gedeeld en beschermd door Nederlandse historici.
Bij het event worden Romeinse objecten uit de collectie van
Het Nieuwe Domein getoond.
Lees meer over de sprekers onderaan de pagina.
Isolde Venrooy was een beeldend kunstenaar die door middel van kijk-instrumenten--zoals tekeningen, schilderijen, keramische objecten, textiel en installaties--, sociale interventies en performatieve wandelingen maakte. Haar werk meandert door landschappen en verkent thema's als sponzen, porositeit, grenzen, migratie, taal en lichamen. Haar werk wordt nationaal en internationaal tentoongesteld.
Workshop:
Lekkende Recepten
door Isolde Venrooy †
uitgevoerd door Roy Voragen en Anne Büscher
Zondag 6 april 10:00-12:30
Kelmonderstraat 51, Beek
Tweeduizend jaar geleden introduceerde het Romeinse leger pruimen in Limburg. Sinds een jaar is Limburgse vlaai beschermd cultureel erfgoed. Maar van wie is cultuur? Met wie willen we cultuur delen? En is er ruimte voor porositeit?
Afgelopen najaar heeft Isolde, met deze vragen in gedachte, gewerkt aan een lactosevrij recept voor zwarte pruimenvlaai dat in deze workshop door Anne Büscher en Roy Voragen wordt doorgegeven. Tijdens het bakken spreken we over vlaai als beschermd cultureel erfgoed, het doorgeven en delen van kennis, grenzen en porositeit.
De workshop wordt gehost door Coen Eggen in een traditioneel bakhuis.
Let op, omdat de workshop buiten plaatsvindt, zijn we afhankelijk van het weer. Neem zelf een vlaai doos of container mee waarin je jouw vlaai mee naar huis kunt nemen.
De Sprekers
*
De Sprekers *
What the Wild Flowers Tell Me
In deze performatieve lezing volgen we een goudsbloem zaadje startend vanuit het oude Rome naar verschillende landen en tijden. Middels literaire, filosofische en visuele referenties neemt Kersten ons mee in haar onderzoek naar reizende planten, wortelen en kunstenaarsschap.
Het goudsbloem zaad beweegt volgens de principes van het tijdreizen door verschillende landen, tijdlijnen, verhalen, posities en contexten. Startend vanuit het oude Rome reizen we met een tussenstop bij het Colosseum van de 19e eeuw naar Nederland in het heden; we bezoeken een Romeinse tuin in Arnhem en zijn schaduwbeeld in Amsterdam; de meanderende wortels van de radicant brengen ons vervolgens naar onverwachte plekken, een scheur in een muur, een stuk braakliggend land, tot we stuiten op rizomatisch grondgebied. Dan komen we in Zwitserland op zoek naar thuis. Maar wat is dat? Misschien is het kunstenaarschap het ultieme thuis, of zit het thuis in het zaadje zelf?
-
Eline Kersten (Nederland, 1994) woont in Zürich en is kunstenaar en curator. Ze heeft een Master in Curating van de Goldsmith University en studeerde aan de kunstacademie in Maastricht. Zij werkt met media als film, installatie, prints en kunstenaarsboeken.
Romeinse klassiekers
in harde tijden
De Foodarcheoloog deelt --aan de hand van exotische gewassen en voorwerpen die met de Romeinse bezetter meekwamen-- verhalen over een hard leven van de lokale mensen dat af en toe wordt opgefleurd met de Romeinse geneugten des levens.
What have the Romans ever done for us? Het absurde antwoord is te horen in Monty Python’s Life of Brian en is tot vandaag verrassend te oogsten in onze moestuinen, te plukken in onze boomgaarden en te proeven in ons bord. De Romeinen leerde ons selderij, walnoot en gefermenteerde vissaus eten, maar roofden tegelijk ook het land leeg.
Van Vaerenbergh, geeft een inkijk in het leven van lokale mensen in de noordelijke uithoek van het Romeinse Rijk verteld vanuit het perspectief van de exotische gewassen, ingrediënten en voorwerpen die met de Romeinse bezetter meekwamen. Een verhaal over uitbuiting, uitputting, creativiteit en veerkracht van mensen van hier die er het beste van maken. Verhalen over een hard leven dat af en toe wordt opgefleurd met de Romeinse geneugten des levens.
“Als uiteindelijk ook het roemrijke Romeinse Rijk ten val komt, blijven de kookpotten van achterblijvers en nieuwkomers gewoon verder pruttelen in het haardvuur, wordt het graan gezaaid en bloeien de fruitbomen elke lente weer opnieuw.”
Bij de lezing wordt tevens zijn recent verschenen boek “Wat schaft de put?” verkocht.
-
Jeroen Van Vaerenbergh (°1979) studeerde in 2001 af aan de KU Leuven als archeoloog. Door zich jarenlang te verdiepen in archeologische opgravingen in Vlaanderen en Italië raakte zijn verbeelding geprikkeld door de etensresten die voorouders hebben nagelaten in grachten, kuilen en beerputten. In deze beerputten vond hij een schat aan informatie over de eetgewoontes en ingrediënten die de culinaire geschiedenis van onze voorouders prijsgeeft.